ΦΩΤΕΙΝΕΣ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ!

Μεγαλώνουμε μαθαίνοντας για τα εντυπωσιακά επιτεύγματα της ανθρωπότητας. Από την ανακάλυψη της φωτιάς και του τροχού μέχρι τη θεωρία της σχετικότητας και το Internet.

Στην πορεία μαθαίνουμε και τα κακά της από τα βιβλία: Πόλεμοι, καταστροφές, βαρβαρότητες, ραδιουργίες. Και όταν μεγαλώσουμε αρκετά και τα ζήσουμε όλα αυτά από κοντά, χάνουμε τη γη κάτω από τα πόδια μας. Εμείς είμαστε στ'αλήθεια; Εμείς που αναπτύξαμε τη λογική σκέψη, τα μαθηματικά, τον ηλεκτρισμό και όλα αυτά που σήμερα μας φαίνονται αυτονόητα, όμως κάποτε ήταν ριζοσπαστικά και άλλαξαν για πάντα τον τρόπο που ζούμε, εμείς είμαστε οι ίδιοι που μοιάζουμε να παλεύουμε να κάνουμε τον κόσμο όλο και χειρότερο;

Άλλες φορές πάλι τα ξεχνάμε όλα αυτά και υπερηφανευόμαστε για τις επιτυχίες της ανθρωπότητας. Και η αλήθεια είναι πως αυτές δε σταμάτησαν ποτέ να συμβαίνουν. Χθες μόλις οι επιστήμονες ανακοίνωσαν πως εκτός συγκλονιστικού απροόπτου το μποζόνιο Higgs, ένα σωματίδιο που αδυνατώ να καταλάβω τι ακριβώς είναι, μια και δε σκαμπάζω από κβαντική φυσική (ή από οποιοδήποτε είδος φυσικής), αλλά μπορώ να καταλάβω πως πρόκειται για μία ανακάλυψη ανεκτίμητης αξίας. Επιτυχίες υπάρχουν πάντα. Όμως δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι επισκιάζουν τις αποτυχίες.

Όλο και περισσότερο έχω την εντύπωση ότι αυτός ο κόσμος πάει κατά διαόλου. Όμως ίσως να κάνω λάθος. Εξάλλου, πάντα ο κόσμος κατά διαόλου πήγαινε. Ουσιαστικά, δεν έχει αλλάξει κάτι.
 Η αθηναϊκή δημοκρατία καταδίκασε σε θάνατο τον πιο λαμπρό φιλόσοφο όλων των εποχών, τον Σωκράτη. 
Η Ιερά Εξέταση καταδίκασε σε θάνατο τον Γαλιλαίο επειδή αποκάλυψε πώς πραγματικά είναι το σύμπαν, αντίθετα από τις τότε κοινές παραδοχές. 
Πιο πρόσφατα, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ δολοφονήθηκε επειδή διεκδικούσε το αυτονόητο: Ισότητα για λευκούς και μαύρους ανθρώπους. 
Τρεις εντελώς διαφορετικές εποχές, τρεις εντελώς ίδιες περιπτώσεις: Κοινωνίες προβληματικές, που αποφάσισαν να σκοτώσουν έναν άνθρωπο που απλά έλεγε την αλήθεια. 
Μια αλήθεια που ενοχλούσε, όμως.
Όμως πάντα έτσι δεν ήταν; 
Τα περισσότερα ανθρώπινα επιτεύγματα ήταν ατομικά. Μεμονωμένοι άνθρωποι που μελέτησαν, δούλεψαν, απομονώθηκαν, και τελικά κατάφεραν να πετύχουν κάτι μεγάλο.Το οποίο σε πολλές περιπτώσεις λοιδωρήθηκε στην εποχή του, για να γίνει αργότερα αντικείμενο εκμετάλλευσης από άλλους ανθρώπους, και φυσικά για να το λατρέψει και να το οικειοποιηθεί αργότερα ολόκληρη η ανθρωπότητα σαν δικό της επίτευγμα, ακόμα κι αν τη στιγμή που γινόταν η εφεύρεση η ανθρωπότητα ήταν πολύ απασχολημένη με το να σκοτώνεται αναμεταξύ της!

Πώς μπορείς να μιλήσεις για λογική σκέψη σε μία κοινωνία που αρνείται να αποδεχθεί πως έχεις δίκιο όταν δεν τη βολεύει; Εδώ δεν περνάει η λογική. Έχουν όμως πέραση οι κόλακες. Λίγοι αντέχουν να ακούσουν πως τα πράγματα δεν είναι όπως νομίζουν, και ακόμα λιγότεροι αντέχουν να αναγνωρίσουν τη δική τους ευθύνη γι'αυτό. Λίγοι μπορούν να ανοίξουν τα αυτιά τους σε οτιδήποτε τους "ενοχλεί", αλλά όλοι τα ανοίγουν σε αυτόν που υπόσχεται να τους τα χαϊδέψει.

Με αυτά τα δεδομένα, δε θα πρέπει να μας φαίνεται περίεργο που η ανθρωπότητα έχει πέσει τόσο χαμηλά. Θα πρέπει να λέμε "πάλι καλά" που δε βρέθηκε ακόμα ένας ψυχάκιας να πατήσει το κόκκινο κουμπί και να κάνει όλο τον πλανήτη λαμπόγυαλο. Όμως είναι σαφές: Αυτός ο κόσμος πάει πάλι κατά διαόλου. Εκεί που νομίζαμε πως είχαμε τελειώσει με τον ναζισμό, να που αρχίζουν να ενισχύονται πάλι οι ακροδεξιοί. Εκεί που νομίζαμε ότι είχαμε τελειώσει με τον σκοταδισμό, να που οι παπάδες συνεχίζουν να κάνουν ό,τι θέλουν χωρίς να δίνουν λογαριασμό σε κανέναν – και έχουν ακόμα πολλούς πιστούς ακολούθους. 
Όλες οι πληγές της ανθρωπότητας είναι ακόμα εδώ, και είναι ανοιχτές.

Ξέρεις ποια είναι η μαλακία; Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα γι'αυτό. 
Είμαστε όλοι εξίσου χωμένοι σε αυτόν τον αχταρμά που λέγεται "ανθρωπότητα", και χρειάζεται κάτι πολύ περισσότερο από μερικές μεμονωμένες φωτεινές εξαιρέσεις για να αλλάξουν όλα. 
Χρειαζόμαστε όχι απλά φωτεινές εξαιρέσεις, αλλά και έναν μηχανισμό παραγωγής εξαιρέσεων, μέχρι που να μην αποτελούν πια εξαιρέσεις, αλλά να είναι ο ίδιος ο κανόνας.

Αλλά αυτό είναι μάλλον ουτοπικό. Και όλα όσα συμβαίνουν τώρα τελευταία δε μου επιτρέπουν να ονειρεύομαι έναν καλύτερο κόσμο. Η μόνη μου ελπίδα είναι να γίνω μία φωτεινή εξαίρεση.

Κι αν γίνουμε πολλές οι φωτεινές εξαιρέσεις, ίσως να δημιουργήσουμε κάποτε ένα φωτεινό μονοπάτι που θα οδηγεί σε κάτι καλύτερο.