να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,
αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.
Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι
που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους·
να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά,
και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,
σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ’ έβενους,
και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,
όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά·
σε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να πας,
να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.
Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.
Aλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·
και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.
Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι.
Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.
Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν.
(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)
Ο Κ. Π. Καβάφης αποτελεί μια ιδιαίτερη μορφή των Ελληνικών γραμμάτων που στο χώρο της ποίησης άνοιξε δρόμους θαρραλέους και φωτεινούς σε εποχές ιδιαίτερα δύσκολες και έχοντας ζήσει μια ζωή με εξαιρετικές αντιξοότητες και ανατροπές.Γεννήθηκε πριν εκατον πενήντα χρόνια στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου στις 29-4-1863 από γονείς του Κωνσταντινουπολίτες και ο Κωνσταντίνος υπερηφανευόταν για την καταγωγή του και για τους διαπρεπείς προγόνους του.
Ήταν το τελευταίο παιδί, ένατο της πολυμελούς οικογένειάς του Πέτρου Καβάφη και της Χαρίκλειας Φωτιάδου,ο πατέρας του ήταν πετυχημένος έμπορος με οικονομική επιφάνεια και μέχρι το θάνατό του, 1870, η οικογένεια ζούσε σε άριστες συνθήκες. Ομως μετά το θάνατο του η μητέρα του ποιητού Χαρίκλεια μετέβη με όλα της τα παιδιά στο Λίβερπουλ, όπου διέμενε ο αδελφός του πατέρα τους. Τα οικονομικά της οικογένειας άρχισαν να συρρικνώνονται. Ο μικρός Κωνσταντίνος τελειοποίησε τα αγγλικά του, εξοικειώθηκε με τα αγγλικά ήθη και έθιμα και μελέτησε την αγγλική λογοτεχνία και μετά την επιστροφή του όμως στην Αλεξάνδρεια φοίτησε στο Λύκειο «Ερμής» όπου ο διευθυντής του Λυκείου, Κ. Παπαζής, καλλιέργησε την έμφυτη φιλομάθεια του νεαρού μαθητή και τον ενθάρρυνε στο να μελετήσει αρχαίους έλληνες συγγραφείς και ελληνική ιστορία και από τότε ο νεαρός Καβάφης άρχισε τις πρώτες συγγραφικές απόπειρες· επιχείρησε μάλιστα να συντάξει ένα ιστορικό λεξικό.
Τον Ιούνιο του 1882 ο βρετανικός στόλος βομβάρδισε την Αλεξάνδρεια, για να καταπνίξει ένα στρατιωτικό κίνημα καιο βομβαρδισμός, μεταξύ των άλλων, είχε ως αποτέλεσμα να καταστραφεί η πατρική οικία του Καβάφη. Μετά από αυτό η Χαρίκλεια Φωτιάδη – Καβάφη μεταβαίνει οικογενειακώς στην Κωνσταντινούπολη, όπου φιλοξενείται από τον πατέρα της Γεωργάκη Φωτιάδη. Ο Γ. Φωτιάδης, πρώην έμπορος αδαμάντων είχε στενές σχέσεις με κύκλους του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Η γνωριμία του Κ. Καβάφη με τη βασιλίδα των πόλεων επηρέασε τις εθνικιστικές πεποιθήσεις του κατά την τριετή παραμονή του.
Στην Αλεξάνδρεια επέστρεψε το 1885 και στην αρχή δεν είχε εισοδήματα να συντηρηθεί· οι αδελφοί του τον βοήθησαν μέχρι που το 1892 προσλαμβάνεται στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων της Αιγύπτου. Από αυτό το χρονικό σημείο (1885) μέχρι το θάνατό του (1933) δεν συνέβησαν συγκλονιστικά γεγονότα στη ζωή του (εκτός των θανάτων προσφιλών του προσώπων) κι έτσι αφιερώθηκε στη μελέτη και την περισυλλογή της ιστορίας, της λογοτεχνίας με απώτερο στόχο την ποιητική δημιουργία. Η μεγάλη αξία της ποίησής του έγκειται κυρίως στο δραματικό της περιεχόμενο και την ειλικρίνεια και το βάθος της ανάλυσης των ανθρώπινων συναισθημάτων. Παρά τον υποκειμενισμό που υπάρχει στα ποιήματά του ορισμένα σύμβολα προεκτείνονται σε πανανθρώπινη κλίμακα ενώ η μελαγχολική και απαισιόδοξη φιλοσοφία του είναι αποτέλεσμα πικρών προσωπικών βιωμάτων και διαφαίνεται στωικότητα και υψηλή αξιοπρέπεια απέναντι στη συμφορά αλλά και ειρωνεία απέναντι στις ατυχείς επιλογές και γεγονότα της ζωής του.
Το έργο του Κ. Π. Καβάφη αντιπροσωπεύει ένα σταθμό από τους πλέον σημαντικούς της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Μέχρι τότε, τέλη 19ου αιώνα, η νεοελληνική ποίηση χαρακτηριζόταν από στομφώδη λυρισμό και μεγαλόστομη ρητορεία. Η καβαφική ποίηση προβάλλει με δωρική λιτότητα, που αγγίζει τα όρια της πεζογραφίας· απορρίπτει το διακοσμητικό στοιχείο, αποδεσμεύεται από καθιερωμένους στιχουργικούς κανόνες. Η ποίησή του προτάσσει την κυριολεξία, την πύκνωση των εκφραζόμενων διανοημάτων, τον αποκλεισμό του περιττού.Οι παραπάνω καινοτομίες φυσικό ήταν να προκαλέσουν αντιδράσεις στους πνευματικούς κύκλους της Ελλάδας.
Οι πολλές αντιδράσεις και από άλλους λογοτέχνες οφείλονταν κυρίως στην «περίεργη» μεικτή γλώσσα που χρησιμοποιούσε ο Αλεξανδρινός ποιητής σε εποχή που το γλωσσικό ζήτημα ήταν τότε σε έξαρση σε βαθμό που οι δημοτικιστές απέρριπταν την «ανεξαρτησία» που συμβόλιζε η ποιητική γλώσσα του Καβάφη.Την ίδια στιγμή όμως ο Ν. Καζαντζάκης λέει για αυτόν «Να ένας άνθρωπος μπροστά μου άρτιος, που τελεί τον άθλο της τέχνης με υπερηφάνεια και σιωπή, αρχηγός ερημίτης κ’ υποτάσσει την περιέργεια, τη φιλοδοξία και τη φιληδονία στον αυστηρό ρυθμό της επικούρειας ασκητικής».Ηταν εθνικιστής αλλά η φυσική του σεμνότητα και η ενοχική αίσθηση της προσωπικής του προβληματικής σεξουαλικής ζωής τον κατέστησαν απόκοσμο και τον οδήγησαν στη προσωπική απομόνωση με αξιοπρέπεια και αριστοκρατικό τρόπο ακόμη και στις πλέον δύσκολες προσωπικές του στιγμές.
Στη πολιτική προσπάθησε να μείνει μακρυά από το κέντρο των αντιπαλοτήτων και των διενέξεων αν και ο Ελληνοκεντρισμός και η "αριστοκρατική" του σε πολιτικές επιλογές τοποθέτηση μαζί με τον προφανή Ελληνοκεντρικό κοσμοπολιτισμό θα ήταν φυσιολογική και αναμενόμενη όπως τεκμαίρεται από το ύφος και τα υψηλά νοήματα που αναδίδει η ποίησή του. Μοναδική του πολιτική τοποθέτηση και μάλιστα εθνικοσοσιαλιστική ήταν το γεγονός πως είχε υπογράψει το 1928 επιστολή υπέρ της “Ένωσης Ελλήνων Φασιστών”, μαζί με άλλους επιφανείς Αλεξανδρινούς και η οποία δημοσιεύθηκε στην γνωστή εφημερίδα της εποχής ΣΚΡΙΠ. Το κείμενο έχει ως ακολούθως:
Πηγή: www.xryshaygh.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου